Wykaz inwentarza w zarządzie sukcesyjnym

Wykaz inwentarza w zarządzie sukcesyjnym to jeden z najważniejszych, a zarazem najbardziej niedocenianych obowiązków zarządcy sukcesyjnego. W praktyce wielu przedsiębiorców ignoruje ten obowiązek lub próbuje radzić sobie z nim samodzielnie, co często kończy się poważnymi konsekwencjami. Obserwując realia polskich firm, można śmiało stwierdzić, że „sprawy prawne” są traktowane po macoszemu – albo załatwia się je na własną rękę, albo zrzuca na księgową. Takie podejście – także w przypadku zarządu sukcesyjnego – bywa niestety kosztowne.

Ustawa o zarządzie sukcesyjnym sprawia ogromne trudności profesjonalistom: prawnikom, notariuszom, urzędnikom skarbowym. Jest koszmarem księgowych. I najczęściej jest źle interpretowana przez przedsiębiorców. Różne są tego konsekwencje: zarząd sukcesyjny w ogóle nie powstaje albo przez niepostrzeżenie wygasa w ciągu pierwszych kilku tygodni albo przedsiębiorstwo w spadku „traci” kluczowe koncesje itd.

Czym jest wykaz inwentarza w zarządzie sukcesyjnym?

Śmierć przedsiębiorcy wpisanego do CEIDG (ustanowienie zarządu sukcesyjnego) uruchamia całą listę obowiązków, których zlekceważenie może drogo kosztować. Jednym z takich obowiązków jest obowiązek sporządzenia wykazu inwentarza. Zgodnie z ustawą zarządca sukcesyjny sporządza wykaz inwentarza przedsiębiorstwa w spadku.

1. Kto sporządza wykaz? Zarządca sukcesyjny.
2. Kiedy sporządza wykaz? Niezwłocznie po ustanowieniu zarządu sukcesyjnego – po śmierci. przedsiębiorcy lub po wypełnieniu procedury notarialnego ustanowienia zarządu sukcesyjnego
3. Co obejmuje wykaz?
   1. składniki przedsiębiorstwa w spadku – na dzień śmierci przedsiębiorcy.
   2. wartość tych składników – na dzień śmierci przedsiębiorcy.
   3. długi spadkowe związane z działalnością gospodarczą zmarłego przedsiębiorcy – na dzień śmierci przedsiębiorcy.
   4. wysokość tych długów – na dzień śmierci przedsiębiorcy.
4. Co robi z tym wykazem? – Zarządca sukcesyjny składa protokolarnie przed notariuszem.

Regulacja ta, jak i wiele innych z ustawy, jest wielce niedoskonała.

Czy zarządca musi sporządzić wykaz inwentarza w zarządzie sukcesyjnym?

Tak musi, przepis nie zostawia wyboru.

Czy jest zatem jakaś kara za niesporządzenie wykazu inwentarza? Trudno się doszukać w jakiejkolwiek ustawie bezpośredniej kary. Można powiedzieć, że jest przymus, ale nie ma sankcji. Ale  UWAGA! „Karą”, którą zarządca sukcesyjny powinien brać pod uwagę, jest jego odpowiedzialność odszkodowawcza. Musimy pamiętać, że zarząd sukcesyjny nie jest jedynie kołem ratunkowym dla rodziny zmarłego przedsiębiorcy. Zarządca sukcesyjny bierze na siebie bardzo dużą odpowiedzialność i szereg obowiązków. Jeśli wykona swoje obowiązki źle, to będzie musiał za to zapłacić. Będzie zobowiązany naprawić szkodę spadkobiercom, którzy są faktycznymi właścicielami przedsiębiorstwa.

Sprawozdanie zarządcy sukcesyjnego

Obowiązek sporządzenia wykazu na pewno jest skorelowany z kolejnym przepisem. Nakłada on na zarządcę sukcesyjnego obowiązek sporządzenia pisemnego sprawozdania po wygaśnięciu zarządu sukcesyjnego. Zarządca sukcesyjny musi się rozliczyć ze spadkobiercami, tj. z właścicielami przedsiębiorstwa spadku. Powinien wskazać, jak swój zarząd wykonywał i co w efekcie przekazuje spadkobiercom.  Takie pełne sprawozdanie powinno zacząć się od wykazu inwentarza. Wykaz inwentarza ma pokazać spadkobiercom, w jakim stanie zarządca przejął przedsiębiorstwo w spadku, a w jakim przekazuje, po zakończeniu pełnienia swojej funkcji. Jakie długi spłacił, czego się wyzbył. Co utracił, co nabył.

Wiele regulacji…

Wykaz inwentarza z ustawy  o zarządzie sukcesyjnym powiązany jest z innymi przepisami m.in. z:

• wykazem inwentarza z kodeksu cywilnego;
• inwentaryzacją z ustawy o rachunkowości;
• wykazem składników z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych;
• wykazem składników z ustawy o podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne;

Bez wątpienia warto sporządzić wykaz inwentarza przedsiębiorstwa w spadku. Jest to działanie zarówno w interesie zarządcy sukcesyjnego, spadkobierców jaki i ewentualnych ostatecznych właścicieli przedsiębiorstwa zmarłego przedsiębiorcy.

Czy sporządzenie wykazu to bułka z masłem?

Autorzy ustawy twierdzili, że sporządzenie takiego wykazu będzie proste.

Nasze doświadczenie jest zupełnie inne. Od lat przekształcamy działalności gospodarcze w spółki. W trakcie takiego procesu przedsiębiorcy muszą przygotować podobny wykaz składników majątku i zobowiązań. Przedsiębiorcy ci świetnie znają swoje biznesy, które budowali od podstaw. Mimo to sporządzenie takiego wykazu sprawia im spory problem.

Jeszcze większym zatem wyzwaniem jest sporządzenie takiego wykazu przez zarządcę sukcesyjnego, czyli osobę która dużo gorzej zna biznes.

Bez wątpienia nasze wieloletnie doświadczenie, check-lista składników o jakich należy pamiętać, wzory załączników, które należy wypełniać ułatwiają sporządzenie wykazu inwentarza.